Nhu cầu dinh dưỡng của cây có múi và vai trò của phân bón
Cũng như các cây trồng khác, cây ăn quả có múi chịu tác động nhiều từ dinh dưỡng, thiếu dinh dưỡng quả bị biến dạng, kém phẩm chất và giảm năng suất thương phẩm. Cây ăn quả có múi cũng khá mẫn cảm với việc thừa dinh dưỡng có sẵn trong đất hoặc từ phân bón, nguồn nước tưới, đặc biệt là dư thừa clo, natri, bo, mangan, có thể làm tổn thương cây.
(28/03/2018)Vai trò các chất dinh dưỡng cơ bản :
1. Nitơ (đạm) : là nguyên tố có ảnh hưởng lớn nhất trong sản xuất cây có múi, cây có múi cần nhiều nitơ hơn so với chất dinh dưỡng khác. Nitơ là một thành phần của chất diệp lục, kết hợp với chức năng quan trọng trong cây như tăng trưởng, phát triển bộ lá, hình thành hoa, đậu, phát triển và chất lượng quả. Đủ Nitơ cây sinh trưởng khỏe, sung sức, quả nhiều, phát triển cân đối. Thiếu nitơ mất màu xanh của lá cây, lá cây tái nhợt, nhỏ. Lá già rụng vào đầu mùa, rìa lá mỏng, cành cây bị chết. Cây tăng trưởng chậm, phát triển nhiều cành tược, tỷ lệ đậu quả thấp, quả nhỏ, giảm năng suất đáng kể. Khi thiếu nitơ nhẹ lá màu xanh vàng nhạt, nặng cành non chết khô, chồi ngắn, rụng quả non. Sự thiếu hụt nitơ tồi tệ hơn khi lượng phốt pho thấp. Thừa nitơ làm giảm chất lượng quả và rút ngắn thời gian cất trữ. Quả lớn nhanh và phồng, tăng thời gian quả xanh, quả chín chậm. Vỏ quả dày lên và thô, tép khô, tăng thời gian chuyển màu của dịch quả. Dư thừa nitơ thúc đẩy sự tươi tốt của cây nhưng dễ mẫn cảm với điều kiện ngoại cảnh.
Lá của một cây cam có màu nhợt nhạtdo thiếu nitơ. Từ trái sang phải: lá khỏe mạnh bình thường, lá hơi thiếu nitơ, vàlá thiếu nitơ trầm trọng. |
Thiếu nitơ ảnh hưởng đáng kể đến sinh trưởng của cây và sản lượng. Thiếu nitơlá nhạt, hẹp, mỏng, thẳng đứng và hơi cuộn, lá bị rụng, cành cây chết. |
Gân lá nổi rõ thường liên kết với sự tổn thương rễ hoặc vỏ cây, nhưng cũng có thể xảy ra khi thiếu nitơ |
|
2. Phốt pho (lân): thực hiện nhiều chức năng quan trọng trong cây như quang hợp, hoạt động enzym, trong sự hình thành và vận chuyển đường. Quan trọng nhất là phát triển bộ rễ, hình thành hoa và phát triển và tăng chất lượng quả.
Thiếu phốt pho : ít có các triệu chứng thiếu hụt được nhìn thấy trên lá, sự tăng trưởng, năng suất, chỉ khi thiếu hụtquá mức thì lá có màu xanh sạm và cây dễ bị đổ. Phốt pho thấp ảnh hưởng đến chất lượng quả, gây biến dạng quả và lõi rỗng và thô, vỏ dày. Quả mềm và khô nước, chua. Tuy nhiên, không ảnh hưởng đến tổng chất rắn hòa tancủa dịch quả. Trong trường hợp sử dụng quá nhiều phân đạm thì hậu quả của việc thiếu hụt phốt pho lên chất lượng quả sẽ tồi tệ hơn. Do đó, việc cung cấp cân đối nitơ và phốt pho sẽ cho năng suất và chất lượng quả tốt.
Thừa phốt pho : Quá nhiều phốt pho không gây ra bất kỳ tổn thất nào về năng suất, chất lượng trái cây, nhưng có thể có tác động làm thiếu kẽm trong cây và giảm hiệu quả sản xuất.
Nitơ dư thừa kết hợp với phốt pho thấp có thểảnh hưởng đến quả và chất lượng. Các quả cam trên bên trái và phải được bónmức độ cao nitơ và thiếu hụt phốt pho (quảméo mó và vỏ thô. Quả ở giữa được bón cân đối và đầy đủ nitơ và phốt pho. | Hai quả bên ngoài cho thấy phần vỏ cùidày lên, lõi rỗng và tép quả thô. Quả ở giữa có vỏ và cùi mỏng lõi đặc, tép mọng nước do được bón đầy đủ và cân đối phốt pho và nitơ. |
3. Kali (K) : có vai trò quan trọng trong sự hình thành và hoạt động của protein, chất béo, carbohydrate và chất diệp lục, duy trì sự cân bằng muối và nước trong tế bào. Giúp tăng chất lượng và khả năng đậu quả, hạn chế chồi non lúc ra hoa, khả năng hút nước và hô hấp của cây.
Thiếu Kali : thể hiện khác nhau trong cây có múi, thường không dễ dàng để nhận ra, có thể bị nhầm lẫn với các nguyên nhân khác. Thiếu kali cây tăng trưởng chậm, lá nhỏ chuyển màu vàng hoặc đồng sau đó bị rụng. Cành cây suy yếu, và giảm tỷ lệ nở hoa. Lá vàng không đều, loang lổ, sự biến vàng bắt đầu từ gần nửa đỉnh của lá, sau đó trở nên sạm. Quả nhỏ, da mỏng và mịn, xu hướng chuyển màu sớm, và chia tách một cách dễ dàng. Thiếu kali:quả chua, chịu hạn kém.
Thiếu Kali ít không ảnh hưởng đến năng suất, mặc dù quả có thể nhỏ hơn. Thiếu kali nghiêm trọng làm giảm năng suất do tăng tỷ lệ rụng hoa quả.
Dư thừa kali không ảnh hưởng đến chất lượng quả. Tuy nhiên, quá nhiều kali có thể làm tăng sự thiếu hụt magiê. Kali trao đổi có sẵn ở trong đất. Đất cát có ít kali hơn so với đất thịt. Kali có nhiều nhất ở gần bề mặt đất. Hạn háncó thể làm giảm hấp thu kali từ đất bề mặt khô, dẫn đến thiếu hụt tạm thời.
|
Các triệu chứng thiếu kali thường thể hiện rõ trong mùa xuân. Bản lá có màu nâu và vàng xuất hiện gần đỉnh của lá, trong khi phần cuống lá mất màu sắc đặc trưng.Lá rụng. |
Triệu chứng thiếu kali thay đổitheo mùa. Lá biến màu đồngvàng thường thấy trong mùa xuân. |
|
Các vết sưng vàngkhông đều do thiếu kaliphổ biến hơn vào cuối mùa hè. |
4. Canxi (Ca): Giúp thân, cành cứng rắn tránh gãy đổ, tăng pH đất và diệt trùng, trái chắc bảo quản dài. Các triệu chứng của thiếu canxi hiếm thấy trong vườn cây có múi. Có nhiều nghiên cứu chỉ ra nhu cầu canxi của cây có múi gần như nhu cầu nitơ. Ở vùng đất chua biểu hiện thiếu canxi lá vàng, rụng sớm, cành non dễ bị khô.
5. Magiê (Mg): Giúp lá xanh tốt, gốc ghép dễ tróc. Thiếu hụt magiê thường gặp trong đất chua. Thiếu maggiê thể hiện sự khác biệt ở đỉnh của các lá già, lá có màu vàng thau hình chữ V ngược.
Thiếu maggiê trong cây cam kết quảtrong một mô hình màu vàng khác biệt trong lá cũ. Vàng bắt đầu gần cạnh và hướng tới đỉnh, để lại một hình tam giácmàu xanh lá cây tại các gốc lá. |
Thiếu maggiê cây chanh cũng cómàu vàng khác biệt trong lá già.Vàng bắt đầu gần cạnh và hướng tới đỉnh, để lại một hình tam giácmàu xanh lá cây tại các gốc lá. |
Thiếu maggiê ảnh hưởng đến lágià đầu tiên. Một mùa thiếu nặngcó thể thể hiện sự thiếu hụt vào cuối mùa hè, dẫn đến lá vàng vào mùa thu. Cây có thể suy yếu.
|
Cách tốt nhất để khắc phục sự thiếu hụt nghiêm trọng là kết hợp xử lý đất với phân bón chưa magiê trong thời gian kiến thiết cơ bản.
6. Kẽm (Zn): Thiếu kẽm lá vàng gân xanh là một trong những gây tổn hại nhất và phổ biến rộng rãi các rối loạndinh dưỡng của cây có múi, lá nhỏ dần và dóng lá dầy, có khuynh hướng mọc thẳng đứng, thân, cành không phát triển, cành non dễ chết, trái nhỏ, chất lượng kém. Thiếu kẽm thường xảy ra ở vùng đất chua ven biển. Phun hợp chất có kẽm (sunfat kẽm) qua lá vào giai đoạn lá gần trưởng thành, cây hấp thu tốt nhất. Thiếu hụt trầm trọng nhấttrong đất kiềm. Thiếu nặng cần phun bổ sung hai hoặc nhiều lần trong suốt mùa. Sử dụng kết hợp sulfat kẽm vàsulfat mangan nếu cây cũng thiếu mangan. Ảnh hưởng đến phát triển cây có múi trên đất chua ven biển. Ngay cả trong giai đoạn đầu tiên, thiếu kẽm sẽ làm giảm năng suất, giảm cây sinh lực và làm cho trái nhỏ, chất lượng kém.Triệu chứng lá nhỏ, lá hẹp (ít lá) và màu trắng-vàng khu vực giữa các tĩnh mạch (đốm lá).
Thiếu kẽm tạo ra một đốm sáng màu vàngkem. Lá vẫn còn nhỏ và hẹp (ít lá) và thânngắn. |
|